راه اندازی روش جستجو و آنالیز بعضی ترکیبات هورمونی در مکمل های ورزشی

چکیده: امروزه بسیاری از ورزشکاران در رشته های مختلف ورزشی به منظور بالا بردن توانایی و انرژی بدنی خود، کسب تناسب اندام دلخواه و رشد عضلانی از مکمل های ورزشی متعددی استفاده می کنند. این مکمل ها در انواع مختلفی موجود است، از جمله: ویتامین ها، مواد ترکیبی و ساختگی، کراتین و ...، که برخی حاوی ترکیبات هورمونی و پروهورمون هایی هستند که علاوه بر داشتن عوارض جانبی بر روی سلامت انسان موجب مثبت شدن تست دوپینگ در رقابت های معتبر ورزشی خواهد شد. دسته ای از ترکیبات هورمونی استروئیدهای آنابولیک هستند که باعث افزایش بافت ماهیچه ای می گردند و دارای عوارض متعددی هستند که از سوی کمیته ی بین المللی المپیک و سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ ممنوع اعلام شده اند. بنابراین جامعه ی ورزشی باید از خطر مکمل های ورزشی که حاوی استروئیدهای آنابولیک ممنوعه هستند و روی برچسب مکمل ذکر نشده است، آگاه باشند. به دلیل فقدان یک روش استاندارد و معتبر برای آنالیز و جست و جوی ترکیبات دوپینگی ممنوع شده توسط کمیته های بین المللی ورزشی در کشور، در این پژوهش برای اولین بار، در تنها آزمایشگاه مرجع کنترل غذا و داروی وزارت بهداشت، یک روش معتبر جهت تعیین مقدار و جست و جوی برخی از این ترکیبات راه اندازی گردید و مکمل های ورزشی متعددی مورد بررسی قرار گرفت. این روش شامل استخراج آنالیت از مکمل ها با استفاده از استونیتریل و تزریق مستقیم آن به دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (hplc) است. تاثیر متغیرهای مختلف مانند فاز متحرک، ستون ، دمای ستون، ph و برخی تداخل ها نیز بررسی گردید. شرایط بهینه ی بدست آمده به صورت فاز متحرک آب-استونیتریل با نسبت 70:30 ، ستون ods، دمای ستون 35 درجه سانتیگراد، حجم تزریق 100 میکرولیتر، طول موج دتکتور 280 نانومتر و سرعت جریان فازمتحرک 1.2 ml/min می باشد. هیچ تداخلی با ترکیباتی که از نظر ساختاری با آنالیت مشابه هستند، کراتین، ویتامین های محلول در آب و چربی و اسید آمینه هایی که ممکن است در مکمل ها وجود داشته باشند، مشاهده نگردید. در این تحقیق یک روش معتبر، ساده، ارزان قیمت و انتخاب پذیر برای اندازه گیری برخی استروئیدهای آنابولیک به مراجع نظارتی برای انجام آزمایش های کنترل کیفی مکمل های ورزشی ارائه می گردد.